Blog

Czy członek zarządu odpowiada za zobowiązania spółki po jej wykreśleniu z KRS ?

Na temat odpowiedzialności członków zarządu sp. z o.o. szeroko pisałem w artykule Odpowiedzialność członków zarządu spółki z o.o. za jej zobowiązania. W niniejszej publikacji zajmę się kwestią wpływu wykreślenia sp. z o.o. na zakres odpowiedzialności członka jej zarządu.

Opis sytuacji

Jeden z naszych klientów przedstawił nam następującą sytuację. Spółka z o.o., której był jedynym członkiem zarządu, prowadziła działalność deweloperską. W jej ramach wybudowała kilka budynków, które sprzedała i przeniosła własność na rzecz konsumentów. Następnie spółka została zlikwidowana. Mam przez to na myśli to, że przeszła procedurę likwidacji opisaną w Kodeksie spółek handlowych i następnie została wykreślona z KRS. W 2024 r. Prezes zarządu sp. z o.o. otrzymał od klienta spółki wezwanie do naprawienia szkody powstałej w jednym ze sprzedanych mu budynków. Szkoda miała powstać po wykreśleniu spółki z KRS, ale przed wygaśnięciem odpowiedzialności sprzedawcy z tytułu rękojmi za wady nieruchomości. Zgodnie z przepisami, w przypadku sprzedaży nieruchomości sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi, jeżeli wada fizyczna zostanie stwierdzona przed upływem pięciu lat od dnia wydania rzeczy kupującemu.

Mając na uwadze art. 299 ksh, który przewiduje odpowiedzialność członka zarządu za zobowiązania spółki w sytuacji, gdy roszczenia nie da się wyegzekwować od spółki ze względu na brak jej majątku, zasadne jest pytanie czy w takim przypadku można skierować swoje roszczenia do członków zarządu.

Bezskuteczność egzekucji jako przesłanka odpowiedzialności członków zarządu

W artykule Odpowiedzialność członków zarządu spółki z o.o. za jej zobowiązania szeroko omówiłem przesłankę bezskuteczności egzekucji wobec spółki jako warunku dochodzenia roszczeń od członków jej zarządu. Co jednak zrobić w sytuacji, gdy spółka już nie istnieje, bo została skutecznie wykreślona z KRS? Taki przypadek był już przedmiotem analiz Sądu Najwyższego, który stwierdził, że Sytuacja, w której w ogóle nie można wszcząć postępowania egzekucyjnego, to sama ta okoliczność jest równoznaczna z tym, że nie jest również możliwe przeprowadzenie jakiejkolwiek czynności egzekucyjnej wobec spółki. Bezskuteczność egzekucji w takiej sytuacji ziszcza się przez brak podstaw umożliwiających przymusowe egzekwowanie zaległości podatkowych z majątku spółki. Pod pojęciem bezskuteczności egzekucji rozumie się zatem zarówno sytuację, gdy przeprowadzone postępowanie egzekucyjne nie doprowadziło do przymusowego zaspokojenia wierzyciela, jak i sytuację, gdy niemożliwe było wszczęcie tego postępowania (tak Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 kwietnia 2023 r., III USK 177/22).

Jeżeli zatem spółka nie istnieje i wobec tego nie jest możliwe wszczęcie wobec niej postępowania egzekucyjnego to należy uznać, że przesłanka bezskuteczności egzekucji, jako warunek odpowiedzialności członka zarządu, została spełniona. Zatem fakt, że spółka nie istnieje nie stoi na przeszkodzie, aby wierzyciel skierował swoje roszczenia wobec były członków jej zarządu.

Czas powstania roszczenia

W opisanej na wstępie sytuacji najistotniejszą kwestią okazał się czas powstania roszczenia. Członkowie zarządu sp. z o.o. ponoszą bowiem odpowiedzialność za zobowiązania tej spółki powstałe w czasie, w którym pełnili oni swoją funkcję. Jeżeli zatem członek zarządu zrezygnował lub został odwołany to nie ponosi odpowiedzialności za roszczenia powstałe wobec spółki po dacie rezygnacji lub odwołania. Analogicznie sytuacja przedstawia się w przypadku likwidacji spółki. Członek zarządu, także jako likwidator, przestaje pełnić swoją funkcję w dacie wykreślenia spółki z KRS. Wobec tego nie może ponosić odpowiedzialności za roszczenia powstałe po dacie tego wykreślenia.

W opisanej sprawie bezsporne było to, że do powstania roszczenia doszło kilka lat po zlikwidowaniu spółki, a zatem także po dacie zaprzestania pełnienia funkcji przez członka zarządu. Z tego powodu nie jest możliwe skuteczne pociągnięcie go do odpowiedzialności.

5 lat rękojmi

Oczywiście nie można pomijać faktu, że przecież zakres czasowy odpowiedzialności spółki z tytułu rękojmi w przypadku wad nieruchomości wynosi aż 5 lat. Czy w takim przypadku członek zarządu nie powinien odpowiadać przez cały ten okres?

W mojej ocenie istotne jest tu sformułowanie z art. 299 ksh wskazujące na to, że członkowie zarządu odpowiadają za zobowiązania spółki. Odpowiedzialność z tytułu rękojmi to zaś sytuacja hipotetyczna do czasu, w którym zostanie zaktualizowana w konkretnych okolicznościach. Dopiero wówczas bowiem powstanie zobowiązanie do określonego przepisami zachowania, za które odpowiedzialność może ponosić członek zarządu zlikwidowanej spółki. Jeżeli taka konkretyzacja roszczenia, np. powstanie szkody, której naprawienia żąda klient, powstała po dacie likwidacji spółki to za takie szkody nie może ponosić odpowiedzialności członek zarządu. Szkoda, a zatem także zobowiązanie do jej naprawienia, bowiem powstała już po tym, gdy członek zarządu przestał pełnić swoją funkcję.

Współpraca

Zapraszamy do umówienia się na indywidualną konsultację on-line: Rezerwuj spotkanie z Radcą Prawnym online (spaliksodokancelaria.pl).