Blog

Świadczenia niepieniężne wspólnika spółki z o.o. – dobrodziejstwo czy przekleństwo?

Kodeks spółek handlowych przewiduje możliwość zobowiązania wspólnika do świadczenia niepieniężnego na rzecz spółki z o.o. Świadczenie takie, obok tego, że ma być niepieniężne, ma również mieć charakter powtarzalny. W zamian za takie świadczenie przepisy przewidują wynagrodzenie dla wspólnika. Wynagrodzenie to musi być wypłacane przez spółkę także w przypadku, gdy sprawozdanie finansowe nie wykazuje zysku.

Jakie miały być korzyści?

W praktyce rynkowej wiele spółek z o.o., a raczej wielu wspólników tych spółek, decydowało się na wprowadzenie do umowy spółki zapisów, na podstawie których wspólnicy byli zobowiązywani do świadczeń niepieniężnych. Uzasadnieniem dla takiego działania były kwestie podatkowe i związane z ubezpieczeniem społecznym oraz zdrowotnym.

W zakresie ubezpieczeniowym rozwiązanie miało skutkować brakiem konieczności podlegania ubezpieczeniu społecznemu i zdrowotnemu, a przez to brakiem konieczności uiszczania składek ubezpieczeniowych od wypłaconego przez spółkę na rzecz wspólnika wynagrodzenia za świadczenia niepieniężne.

Analogicznie, w zakresie podatkowym, zakładało się brak opodatkowania PIT czy CIT.

Czy to działa?

Aktualne stanowiska ZUS, NFZ oraz Urzędu Skarbowego pokazują, że niestety nie.

Od 2023 r. można zauważyć, że ZUS w zasadzie w każdym kolejnym przypadku wystąpienia do niego o stanowisko co do tego, czy dane planowane zobowiązanie wspólnika do świadczenia niepieniężnego będzie skutkować brakiem podlegania pod ubezpieczenie społeczne i przez to brakiem konieczności uiszczania składek, zajmuje stanowisko negatywne.

Podobnie jak ZUS, do sprawy podchodzi NFZ. Tu warto zwrócić uwagę, że w dwóch sprawach, w których doszło do zaskarżenia decyzji NFZ w omawianym temacie, doszło już również do wydania przez Naczelny Sąd Administracyjny pozytywnych dla NFZ wyroków.

W zakresie podatkowym z kolei pojawiać zaczęły się interpretacje indywidualne z których wynika, że wynagrodzenie wypłacane wspólnikom z tytułu wykonywania przez nich powtarzających się świadczeń stanowi w całości ukryty zysk i tym samym będzie podlegać opodatkowaniu ryczałtem od dochodów spółek.

Skąd takie podejście?

Stanowisko organów ubezpieczeniowych tyczy się przede wszystkim sytuacji, w której ma dojść (albo doszło) do zobowiązania wspólnika do świadczeń niepieniężnych o charakterze usługowym. W takim przypadku w zasadzie „z urzędu” dochodzi do ustalenia obowiązku podlegania ubezpieczeniu społecznemu (w tym zdrowotnemu), a to wobec tego, że po pierwsze organy uważają, że czynności usługowe mają charaktery stały albo ciągły, a nie powtarzalny, po drugie zaś dlatego, że poprzez wykreowanie takiego obowiązku dochodzi do obejścia przepisów – organy uznają, że czynności, jakie ma świadczyć wspólnik są tak naprawdę czynnościami charakterystycznymi dla umowy o świadczenie usług.

W oparciu o przeanalizowane przez nas stanowiska ZUS stwierdzić można, że bez znaczenia jest to, w jaki sposób, czy to w zapytaniu, czy to w umowie, dojdzie do określenia owej powtarzalności. W części skierowanych zapytań zainteresowani wskazywali wprost na to, że czynności będą wykonywane np. raz na miesiąc albo raz na kwartał. W innych zapytaniach wskazywano jednak wprost, że wykonywanie czynności będzie zależeć od aktualnych potrzeb spółki lub sytuacji rynkowej (nie przewidywano tu żadnego konkretnego przedziału czasowego). W każdym tym przypadku organ i tak przedstawiał stanowisko negatywne.

Stanowisko organów spotkało się z aprobatą sądów. W jednym ze wspomnianych już wyroków (z dnia 12.06.2025 r., II GSK 2412/24) dotyczących decyzji NFZ, Naczelny Sąd Administracyjny wprost stwierdził, że „Ciągłość nie oznacza zawsze stanu nieprzerywania, nierozdzielania czynności czy ciągłości działania. Zachodzi również wówczas, gdy akty psychofizyczne zobowiązanego, choć rozdzielone w czasie, tworzą funkcjonalną całość. Nadto, ocenić też należy ilość świadczeń spełnianych w ramach jednego stosunku. Ilość również może mieć wpływ na utratę przez świadczenie cechy świadczenia powtarzającego się i sprowadzić nań cechę ciągłości”.

W zakresie podatkowym Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wprost uznaje, że „Wynagrodzenie podmiotu powiązanego, tj. wspólnika (udziałowca) w sposób oczywisty spełnia podstawowe warunki do uznania go za ukryte zyski – jest bowiem świadczeniem wykonanym w związku z prawem do udziału w zysku, innym niż podzielony zysk i wykonanym na rzecz wspólnika lub podmiotu powiązanego. Należy bowiem zauważyć, że definicję ukrytych zysków należy odczytywać poprzez zestawienie jej z ww. katalogami, które wymieniają przykłady świadczeń, które są ukrytymi zyskami, jak również wskazują świadczenia, które ukrytym zyskiem nie są.”(Interpretacja indywidualna z dnia 15.04.2025 r., 0111-KDIB1-1.4010.77.2025.4.RH).

Podsumowanie

Stosowanie mechanizmu polegającego na zobowiązaniu wspólnika do powtarzających się świadczeń niepieniężnych na rzecz spółki powinno być poprzedzone bardzo dokładną i ostrożnościową analizą. Obecny trend wskazuje, że szczególnie ryzykowne jest przewidywanie świadczeń o charakterze usługowym, gdyż takie działanie w zasadzie niejako z automatu będzie podważane przez organy. Tym samym na rynku zauważalny jest trend polegający albo na drastycznej zmianie postanowień umownych zobowiązujących wspólnika do świadczeń (w tym rezygnacja ze świadczeń o charakterze usługowym) albo wręcz na ich eliminacji z umów.

Potrzebujesz wsparcia? Porozmawiajmy